Current Transformer(CT) คืออะไร ใช้งานอย่างไร ?

Current Transformer คืออะไร ?

Current Transformer หรือที่เรียกย่อว่า CT คืออุปกรณ์ไฟฟ้าชนิดหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญในระบบไฟฟ้ากำลัง โดยเฉพาะในระบบการวัดและป้องกันกระแสไฟฟ้า หน้าที่หลักของ Current Transformer
” คือการแปลงค่ากระแสไฟฟ้าสูงให้กลายเป็นค่าที่ต่ำลง เพื่อให้สามารถนำไปใช้งานร่วมกับอุปกรณ์อื่น เช่น เครื่องวัดกระแส (Ammeter), รีเลย์ป้องกัน (Protection Relay)
หรือระบบควบคุมอัตโนมัติในโรงงานอุตสาหกรรม การใช้งาน Current Transformer มีความจำเป็นอย่างยิ่งในสถานีไฟฟ้า อาคารพาณิชย์ โรงงาน
และระบบจำหน่ายไฟฟ้า เพราะช่วยให้สามารถตรวจสอบและควบคุมกระแสได้อย่างแม่นยำและปลอดภัย”

Amptron Instrument

การเลือกใช้งาน Current Transformer

จำเป็นต้องคำนึงถึงพิกัดกระแสของระบบไฟฟ้าหลัก เช่น กระแสพิกัด (Rated Primary Current) และค่ากระแสรอง (Secondary Current) ที่มักกำหนดไว้เป็น 5A หรือ 1A ขึ้นอยู่กับการออกแบบระบบ โดยอุปกรณ์นี้จะไม่ใช่แค่ช่วยลดความเสี่ยงจากการวัดกระแสโดยตรงในวงจรแรงสูงเท่านั้น แต่ยังช่วยยืดอายุการใช้งานของเครื่องมือวัดอีกด้วย ความแม่นยำของ CT ยังมีผลต่อคุณภาพของข้อมูลที่ได้ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการวิเคราะห์โหลด การวางแผนการใช้พลังงาน และการป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในระบบ

CT จะทำงานโดยการต่อเข้ากับสายไฟหลักที่มีกระแสสูง แล้วส่งกระแสแปรผันตามอัตราส่วนลงมาให้กับอุปกรณ์วัด เช่น แอมป์มิเตอร์ หรือรีเลย์ป้องกัน เพื่อให้ระบบควบคุมและป้องกันทำงานได้อย่างถูกต้องโดยไม่เสี่ยงต่ออุปกรณ์หรือผู้ใช้งาน

About ...

🛠️ประเภทของ Current Transformer

Current Transformer แบ่งออกได้หลายประเภทตามรูปแบบการใช้งานและโครงสร้างหลัก เช่น:

Wound Type CT – เป็นแบบที่ขดลวดปฐมภูมิเข้าร่วมกับขดลวดทุติยภูมิในตัวอุปกรณ์ เหมาะสำหรับงานวัดกระแสในระดับต่ำถึงปานกลาง

Bar Type CT – ใช้แท่งโลหะเป็นตัวนำหลัก โดยมีขดลวดทุติยภูมิพันรอบ เหมาะสำหรับติดตั้งถาวรในระบบไฟฟ้าแรงสูง

Window Type CT (Toroidal) – ไม่มีขดลวดปฐมภูมิในตัวอุปกรณ์ สายไฟหลักจะลอดผ่านตรงกลางของ CT เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความสะดวกในการติดตั้งภายหลัง

Split-core CT – เป็นรุ่นที่สามารถเปิดและปิดได้ เหมาะสำหรับการติดตั้งกับสายไฟที่มีอยู่แล้วโดยไม่ต้องตัดไฟ

⚙️ Current Transformer ใช้งานอย่างไร

การใช้งานของ CT	รายละเอียดการใช้งาน
วัดกระแสไฟฟ้า (Current Measurement)	ใช้แปลงกระแสไฟฟ้าสูงให้เป็นค่าต่ำ เพื่อแสดงผลบนแอมป์มิเตอร์หรือระบบแสดงผลต่าง ๆ
ใช้ร่วมกับรีเลย์ป้องกัน (Protection Relay)	ตรวจจับกระแสผิดปกติ เช่น กระแสเกิน ลัดวงจร และส่งสัญญาณให้รีเลย์ตัดวงจรทันที
ตรวจสอบโหลดไฟฟ้า (Load Monitoring)	ใช้ตรวจสอบระดับการใช้กระแสของเครื่องจักรหรือระบบไฟ เพื่อลดความเสี่ยงจากการโอเวอร์โหลด
ระบบจัดการพลังงาน (Energy Management)	ใช้ร่วมกับ Energy Meter เพื่อเก็บข้อมูลพลังงานสำหรับวิเคราะห์และวางแผนประหยัดพลังงาน
วัดกระแสเฟสในระบบ 3 เฟส	ใช้ CT 3 ตัวแยกกันสำหรับแต่ละเฟส เพื่อวัดและควบคุมกระแสอย่างแม่นยำในระบบไฟฟ้า 3 เฟส
ตรวจสอบระบบไฟฟ้าในอาคาร/โรงงาน	ใช้ตรวจสอบและบริหารจัดการการใช้ไฟฟ้าในอาคารสำนักงาน โรงงาน หรือสถานีไฟฟ้าย่อย

ขั้นตอนและข้อควรพิจารณาในการติดตั้ง Current Transformer (CT)

หัวข้อ	รายละเอียด
เลือกตำแหน่งติดตั้ง	ติดตั้งในตำแหน่งที่ปลอดภัย ห่างจากความร้อนสูง น้ำ ความชื้น และแรงสั่นสะเทือน
ตรวจสอบขนาดและพิกัด CT	เลือก CT ที่มีอัตราส่วนกระแส (Ratio) เหมาะสมกับโหลดและระบบไฟฟ้า
ทิศทางการต่อขดลวดปฐมภูมิ	ให้สายหลักไหลผ่านรูของ CT โดยทิศทางต้องตรงกับลูกศรบนตัว CT
การต่อสายขดลวดทุติยภูมิ (Secondary)	ต่อ S1 และ S2 ไปยังมิเตอร์หรือรีเลย์ โดย S1 = จุดเริ่ม, S2 = จุดปลาย
การต่อลงกราวด์	ต้องต่อ S2 ลงกราวด์ 1 จุดเท่านั้น เพื่อลดสัญญาณรบกวนและป้องกันอันตราย
ห้ามเปิดวงจรทุติยภูมิระหว่างใช้งาน	ขณะมีโหลด ห้ามถอดสายด้านทุติยภูมิออก เพราะอาจเกิดแรงดันสูงและอันตราย
การติดตั้ง CT แบบ Split-core	ให้เปิด CT ใส่สาย แล้วล็อกให้แน่นหนา ระวังไม่ให้มีช่องว่างในแกนเหล็ก
ตรวจสอบฉนวนและความแน่นหนา	ตรวจสอบสายไฟ ฉนวน และการยึดให้แน่น ลดความเสี่ยงจากการรั่วหรือหลวม